Trung Quốc và vòng tròn “đồng minh không chính thức”

Nga – mối quan hệ “không giới hạn”

Không quốc gia nào hiện nay đứng gần Trung Quốc về mặt chiến lược như Nga. Kể từ sau khi chiến sự tại Ukraine nổ ra, quan hệ song phương được đẩy lên mức “đối tác chiến lược toàn diện không giới hạn”. Hai nước chia sẻ nhiều điểm chung: đều bị phương Tây trừng phạt, đều muốn thay đổi trật tự quốc tế hiện nay, và đều cần nhau về năng lượng, quân sự, ngoại giao.

Tập trận chung, ủng hộ nhau tại Liên Hợp Quốc, và phối hợp về an ninh khu vực – tất cả những điều này khiến Nga trở thành “đồng minh thực tế” quan trọng nhất của Trung Quốc.

Triều Tiên – liên minh từ quá khứ vẫn còn hiện hữu

Hiệp ước quốc phòng ký từ năm 1961 giữa Trung Quốc và Triều Tiên vẫn chưa hề bị hủy bỏ. Dù quan hệ đôi lúc có dao động, Trung Quốc vẫn là nước viện trợ chủ lực, đồng thời là đối tác thương mại lớn nhất của Bình Nhưỡng. Trong bối cảnh Triều Tiên vẫn là một ẩn số trong khu vực, vai trò của Bắc Kinh như một “người bảo trợ” vẫn không thay đổi.

Sự tồn tại của một quốc gia “bất trị” ngay sát sườn Hàn Quốc và Nhật Bản – hai đồng minh thân cận của Mỹ – cũng vô tình trở thành một “tấm khiên răn đe” có lợi cho chiến lược của Trung Quốc.

Pakistan – “anh em thép” trên giấy và thực địa

Mối quan hệ giữa Trung Quốc và Pakistan có thể xem là mẫu mực của chiến lược đối tác toàn diện. Hợp tác quốc phòng, chuyển giao vũ khí, dự án hạ tầng trong khuôn khổ Vành đai – Con đường (BRI), và cả sự phối hợp trong các vấn đề khu vực như Afghanistan hay Ấn Độ, khiến hai quốc gia này luôn đứng cạnh nhau trong các vấn đề lớn.

Trong các cuộc tập trận hay thỏa thuận quân sự, Trung Quốc luôn xem Pakistan là “đồng minh sẵn sàng hành động”. Đây là một phần quan trọng trong chiến lược đối phó với ảnh hưởng của Mỹ và Ấn Độ tại Nam Á.

Iran – bài toán dầu mỏ và chiến lược Trung Đông

Bằng cách ký hiệp ước hợp tác 25 năm với Iran, Trung Quốc đã chính thức bước sâu vào bàn cờ Trung Đông. Trong khi phương Tây trừng phạt Tehran, Bắc Kinh chọn cách hợp tác: nhập khẩu dầu, đầu tư hạ tầng, và hỗ trợ chính trị trên các diễn đàn quốc tế.

Iran cũng đang được Trung Quốc ủng hộ gia nhập BRICS và Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO). Một Iran “không bị cô lập” là một phần trong chiến lược dài hơi của Bắc Kinh nhằm làm loãng ảnh hưởng của Mỹ tại Trung Đông.

Những đối tác “dưới ánh đèn mờ”

Ngoài bốn mối quan hệ nổi bật nói trên, Trung Quốc còn duy trì ảnh hưởng rộng khắp ở các khu vực khác:

• Châu Âu: Serbia và Belarus là hai điểm tựa chính trị. Bắc Kinh đầu tư mạnh vào hạ tầng, trong khi các nước này ủng hộ Trung Quốc trong các vấn đề nhạy cảm như Đài Loan hay Tân Cương.
• Mỹ Latinh: Venezuela, Cuba, Bolivia là những quốc gia có xu hướng chống Mỹ, và hợp tác kinh tế sâu với Trung Quốc. Đây là bàn đạp để Bắc Kinh bước chân vào “sân sau” truyền thống của Washington.
• Đông Nam Á: Campuchia và Lào luôn được xem là các đối tác “sát sườn”. Vai trò của Campuchia đặc biệt nổi bật trong các kỳ hội nghị ASEAN, khi nước này thường lên tiếng theo hướng có lợi cho Trung Quốc.
• Khác: Afghanistan (Taliban), Hungary, Thổ Nhĩ Kỳ, và một số nước Ả Rập cũng đang dần xích lại gần Bắc Kinh, mỗi bên với những toan tính riêng.

Không cần liên minh, chỉ cần cùng hướng

Điểm đặc biệt trong chiến lược đối ngoại của Trung Quốc là sự né tránh ràng buộc chính thức. Thay vì thiết lập một liên minh kiểu NATO, Bắc Kinh ưu tiên mô hình “hợp tác linh hoạt” – vừa đủ để bảo vệ lợi ích, vừa tránh bị kéo vào các cuộc chiến không mong muốn.

Tuy nhiên, khi quan sát bản đồ quan hệ của Trung Quốc hiện nay, không khó để nhận ra rằng: Bắc Kinh đã có một vòng tròn đồng minh “phi chính thức” – nơi nhiều quốc gia tuy không ký hiệp ước, nhưng đang hành động và lựa chọn cùng hướng với Trung Quốc trong cuộc đối đầu địa chính trị toàn cầu.

Follow page: Vietnam Stats
Xem thêm: Kênh Đào Kra (Thái Lan): Vì Sao Khó Trở Thành Hiện Thực?