Nhiều năm qua, Mỹ đã tin rằng nếu kiểm soát không cho Trung Quốc tiếp cận những con chip mạnh nhất, thì mình sẽ giữ được thế thượng phong trong cuộc đua AI. Nhưng thực tế đang cho thấy điều ngược lại: Bắc Kinh không đứng yên. Họ phát triển chip riêng, xây hệ sinh thái riêng, và liên tục ra mắt các mô hình AI cạnh tranh trực tiếp với công nghệ phương Tây.
Vấn đề không còn là “Trung Quốc có nhập lậu được chip Mỹ không?”, mà là: Mỹ có đang bị tụt lại trong chính lĩnh vực từng là thế mạnh của mình?
Xuất khẩu chip bị siết, nhưng AI Trung Quốc vẫn tiến lên
Giới chức Mỹ đã áp dụng loạt biện pháp kiểm soát xuất khẩu, ngăn chip Nvidia H100, A100, H800… tới Trung Quốc. Điều này khiến giá chip tăng vọt tại thị trường chợ đen — một chiếc H100 ở Trung Quốc có thể lên đến 40.000 USD, gấp 3 lần so với giá thị trường Mỹ.
Thế nhưng, dù chảy máu công nghệ là vấn đề thực sự, nó không còn là mối đe dọa số một. Lý do đơn giản: những hệ thống AI hiện đại rất khó để buôn lậu. Một cụm máy huấn luyện AI có thể nặng tới hơn 1,3 tấn, cần hệ thống làm mát và điện áp chuyên dụng — không thể giấu trong vài chiếc vali. Mỗi bo mạch đều có số serial, cần kỹ thuật lắp ráp chính xác và phối hợp hàng loạt GPU để hoạt động hiệu quả.
Nói cách khác: việc buôn lậu không chỉ khó, mà hiệu quả còn thấp hơn nhiều so với đầu tư hợp pháp.
Trung Quốc không cần “lách luật”, họ đang sáng tạo với những gì mình có
Thay vì tìm mọi cách để nhập hàng cấm, Trung Quốc đang tối ưu những gì họ có trong tay. Mô hình DeepSeek-R1 – một trong những AI nội địa mạnh nhất Trung Quốc – được huấn luyện trên hàng nghìn GPU H800 và A100 đã cũ. Trong khi đó, Huawei cũng phát triển chip Ascend để tự chủ hoàn toàn.
Chính các chính sách kiểm soát của Mỹ lại đẩy Trung Quốc vào thế buộc phải tự lực. Và họ đang làm được. Điều trớ trêu là: những rào cản nhằm duy trì vị thế công nghệ Mỹ lại đang trở thành động lực cho Trung Quốc bứt phá.
Cuộc đua AI không thể thắng bằng phòng thủ
Mỹ từng dẫn đầu thế giới nhờ đổi mới, không phải nhờ ngăn cản người khác. Giờ đây, nếu Washington tiếp tục tập trung vào việc “ngăn không cho Trung Quốc phát triển”, mà bỏ quên việc hỗ trợ chính các công ty Mỹ đổi mới, thì cán cân sẽ nhanh chóng nghiêng.
Cuộc đua này là về năng lực – về khả năng tạo ra sản phẩm tốt hơn, mô hình hiệu quả hơn, và chiếm lĩnh thị trường toàn cầu nhanh hơn. Đó là điều Trung Quốc đang làm rất rõ, trong khi Mỹ lại mải lo kiểm soát thay vì sáng tạo.
Xuất khẩu công nghệ nên được quản lý, nhưng không thể là chiến lược duy nhất. Sức mạnh thực sự của Mỹ nằm ở năng lực đổi mới và cạnh tranh minh bạch trên thị trường toàn cầu. Nếu muốn giữ vững vị thế dẫn đầu trong kỷ nguyên AI, Mỹ cần quay lại với điều mình từng làm tốt nhất: đổi mới, mở rộng quy mô, và thắng bằng chất lượng.
Follow page: Vietnam Stats
Xem thêm: Kênh Đào Kra (Thái Lan): Vì Sao Khó Trở Thành Hiện Thực?
Vietnamese 
English 