Nội dung bài viết
“Strongman System” – Trật Tự Chính Trị Mới Của Thế Kỷ 21
Các “strongman” – hay lãnh đạo mạnh tay – là những người tập trung quyền lực, phá vỡ chuẩn mực cũ, dựa vào cá nhân và cơ chế kiểm soát chặt chẽ để điều hành đất nước.
Hiện tượng này không chỉ xuất hiện tại các quốc gia có hệ thống chính trị tập trung như Vladimir Putin (Nga) hay Tập Cận Bình (Trung Quốc), mà còn ở cả những nền dân chủ lớn như Donald Trump (Mỹ) hay Narendra Modi (Ấn Độ).
Điểm chung của họ là cùng hướng tới mục tiêu tái cấu trúc hệ thống quốc tế vốn từng do Washington và đồng minh định hình.
Nguyên Nhân Sự Trỗi Dậy Của “Strongman”
- Bất mãn với giới tinh hoa và thể chế cũ: Từ tham nhũng trong bộ máy quan chức ở Trung Quốc đến tình trạng bế tắc chính trị tại Mỹ.
- Tác động của toàn cầu hóa: Gia tăng bất bình đẳng và bất ổn văn hóa, tạo môi trường cho chủ nghĩa dân túy và dân tộc cực đoan.
- Công nghệ truyền thông: Mạng xã hội giúp lãnh đạo tiếp cận trực tiếp quần chúng, vượt qua kênh thông tin truyền thống.
- Suy giảm sức mạnh Mỹ: Khoảng trống quyền lực tạo cơ hội cho các đối thủ và “trung cường quốc” (middle powers) vươn lên.
Chân Dung Một Số Nhà Lãnh Đạo Mạnh Tay Tiêu Biểu
- Recep Tayyip Erdogan (Thổ Nhĩ Kỳ) – Kết hợp sức hút cá nhân, bộ máy chính trị và tôn giáo để đưa đất nước rời khỏi quỹ đạo thân phương Tây, tìm kiếm “không gian ảnh hưởng tân Ottoman”.
- Mohammed bin Salman – MBS (Ả Rập Saudi) – Cải tổ xã hội, mở cửa kinh tế nhưng tập trung quyền lực cá nhân; tham vọng trở thành trung tâm quyền lực toàn cầu, cân bằng quan hệ với Mỹ, Trung Quốc và Israel.
- Benjamin Netanyahu (Israel) – Cá nhân hóa chính trị, củng cố cánh hữu dân tộc. Sau 7/10/2023, mở chiến dịch quân sự quy mô lớn, thay đổi cán cân quyền lực Trung Đông.
- Narendra Modi (Ấn Độ) – Thúc đẩy chủ nghĩa dân tộc Hindu, cứng rắn đối ngoại, quảng bá hình ảnh “vishwaguru” qua sự kiện G20 New Delhi 2023.
- Viktor Orban (Hungary) – Tiên phong mô hình “dân chủ phi tự do” ở châu Âu, chống nhập cư, điều chỉnh hệ thống chính trị theo hướng tập trung quyền lực.
- Vladimir Putin (Nga) – Phục hưng hình ảnh “nước Nga vĩ đại”, phát động chiến tranh tại Ukraine bất chấp tổn thất nặng nề.
- Tập Cận Bình (Trung Quốc) – Xóa bỏ cơ chế lãnh đạo tập thể hậu Mao, mở rộng Sáng kiến Vành đai và Con đường, đối đầu trực tiếp với Mỹ.
- Donald Trump (Mỹ) – Tái định hình chính trị Mỹ, sử dụng chính sách đối ngoại mang tính cá nhân, áp thuế đơn phương, đàm phán trực tiếp với các lãnh đạo mạnh tay khác.
Đặc Điểm Của “Thế Giới Strongman”
Tác Động Và Triển Vọng
Kỷ nguyên “strongman” có thể mang lại một số thỏa thuận chiến lược giúp giảm xung đột, nhưng phần lớn sẽ khiến quốc gia dễ bất ổn và thế giới thêm hỗn loạn, khó dự đoán.
Dù có thể tạo ra thay đổi nhanh chóng, xu hướng này tiềm ẩn nguy cơ phá vỡ trật tự và ổn định toàn cầu, khiến nhiều người hoài niệm về thời kỳ mà luật lệ và thể chế vẫn quan trọng hơn cá nhân lãnh đạo.
Folow page: Vietnam Economy
Xem thêm: Trung Quốc: “Quá lớn” để Mỹ trừng phạt như phần còn lại của thế giới?
Vietnamese 
English 