Vì sao phương Tây thực sự muốn đối đầu Trung Quốc?

Tuy nhiên, khi bóc tách các yếu tố kinh tế và công nghệ, có thể thấy nguyên nhân thực sự không nằm ở an ninh, mà ở lợi ích cốt lõi của hệ thống tư bản chủ nghĩa và quyền lực toàn cầu.

Yếu tố kinh tế: Trung Quốc không còn là “công xưởng giá rẻ”

Trong nhiều năm, Trung Quốc là nguồn cung lao động rẻ nhưng năng suất cao cho các tập đoàn đa quốc gia. Ví dụ, nghiên cứu cho thấy Apple tiết kiệm được hàng trăm USD cho mỗi sản phẩm iPad nhờ sử dụng lao động giá thấp tại Trung Quốc.

Tuy nhiên, từ giữa những năm 2000, chi phí lao động tại Trung Quốc đã tăng mạnh. Từ mức chưa đến 1 USD/giờ năm 2005, đến nay con số này đã vượt 8 USD/giờ, cao hơn nhiều nước châu Á khác. Đây là bước ngoặt lớn: tiền lương cao hơn đồng nghĩa với khả năng thương lượng tốt hơn của công nhân và sự cải thiện điều kiện sống.

Kết quả là, phương Tây ngày càng khó duy trì lợi nhuận dựa trên mô hình bóc lột lao động giá rẻ tại Trung Quốc. Đồng thời, tỷ lệ xuất nhập khẩu của Trung Quốc cũng thay đổi, giúp nước này thoát khỏi tình trạng “xuất nhiều lấy ít” trong thương mại quốc tế.

Yếu tố công nghệ: Trung Quốc phá thế độc quyền phương Tây

Song song với sự cải thiện tiền lương, Trung Quốc đã đạt bước tiến mạnh mẽ về công nghệ trong hơn một thập kỷ qua.

Nước này hiện dẫn đầu thế giới về năng lượng tái tạo, xe điện, trí tuệ nhân tạo, đường sắt cao tốc và chip bán dẫn. Trung Quốc cũng tự sản xuất máy bay thương mại, phát triển y tế hiện đại và mạng lưới hạ tầng công nghệ quy mô lớn.

Đây là thách thức trực tiếp với phương Tây. Hệ thống toàn cầu được duy trì nhờ sự phụ thuộc của các nước đang phát triển vào công nghệ từ các quốc gia giàu có. Khi Trung Quốc trở thành nguồn cung thay thế, trật tự này bị lung lay, và phương Tây mất đi lợi thế chiến lược trong việc kiểm soát kinh tế toàn cầu.

Không ngạc nhiên khi Mỹ áp đặt hàng loạt lệnh trừng phạt công nghệ nhằm kìm hãm sự phát triển của Bắc Kinh. Nhưng những biện pháp này lại càng thúc đẩy Trung Quốc đẩy nhanh chiến lược tự chủ công nghệ.

Yếu tố chính trị – quân sự: Lý do “đe dọa an ninh” chỉ là cái cớ

Về quân sự, các số liệu cho thấy sự chênh lệch lớn: Mỹ và khối đồng minh chi tiêu gấp nhiều lần Trung Quốc. Riêng chi tiêu quốc phòng của Mỹ theo đầu người cao gấp 10 lần so với Trung Quốc.

Mỹ duy trì hàng trăm căn cứ quân sự khắp thế giới, trong đó nhiều căn cứ đặt sát biên giới Trung Quốc. Ngược lại, Trung Quốc chỉ có duy nhất một căn cứ ở Djibouti, không hề triển khai quân lực gần lãnh thổ Mỹ.

Ngoài ra, trong hơn 40 năm qua, Trung Quốc không nổ súng trong một cuộc chiến quốc tế nào. Trong cùng thời gian, Mỹ đã tiến hành nhiều cuộc chiến tranh, can thiệp và thay đổi chế độ tại hàng loạt quốc gia.

Những dữ liệu này cho thấy, lập luận “Trung Quốc là mối đe dọa an ninh” khó có cơ sở. Thực chất, đây chỉ là công cụ tuyên truyền để biện minh cho chính sách kiềm chế.

Nhìn chung

Phương Tây không đối đầu Trung Quốc vì dân chủ hay an ninh, mà vì ba lý do chính:

1. Chi phí lao động tăng, làm giảm khả năng khai thác giá rẻ từ công nhân Trung Quốc.
2. Trung Quốc bứt phá về công nghệ, phá vỡ thế độc quyền phương Tây.
3. Trung Quốc từng bước thoát khỏi vị thế “công xưởng giá rẻ” để trở thành một đối thủ ngang tầm.

Đây là cuộc chiến nhằm duy trì đặc quyền của hệ thống tư bản phương Tây, chứ không phải vì hòa bình thế giới.

Folow page: Vietnam Economy
Xem thêm: Trung Quốc: “Quá lớn” để Mỹ trừng phạt như phần còn lại của thế giới?