Nội dung bài viết
1. Xuất phát từ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, Không quân Mỹ triển khai hàng loạt máy bay thế hệ 3 như F-4 Phantom II, F-105 Thunderchief, F-111.
Các loại máy bay này mạnh về tốc độ và khả năng mang tải trọng lớn, nhưng khi bước vào không chiến (dogfight) với MiG-17, MiG-19, MiG-21 của Không quân Nhân dân Việt Nam thì bộc lộ rõ điểm yếu.
Phi công Mỹ nhận ra rằng: tốc độ cao và radar mạnh là chưa đủ. Trong không chiến tầm gần, cần một loại máy bay cơ động, nhẹ, có tốc độ vòng xoay cao và tỷ lệ lực đẩy/trọng lượng vượt trội.
2. Những “cú sốc” trên bầu trời Việt Nam
MiG-17 và MiG-21 tuy nhỏ hơn, công nghệ đơn giản hơn, nhưng lại linh hoạt, leo cao nhanh, phù hợp với chiến thuật “đánh nhanh – thoát nhanh”.
Nhiều trận F-4 Phantom II – vốn đắt gấp nhiều lần – đã bị MiG hạ gục.
Các báo cáo sau chiến tranh chỉ ra lỗ hổng trong khái niệm “máy bay hạng nặng” mà Mỹ theo đuổi. Không quân Mỹ cần một loại chiến đấu cơ mới, đủ sức áp đảo MiG trong không chiến tầm gần.
3. Hình thành triết lý “tiêm kích hạng nhẹ”
Sau kinh nghiệm xương máu tại Việt Nam, Mỹ khởi động Dự án “Lightweight Fighter” (LWF) vào đầu thập niên 1970.
Hai mẫu thử chính được đưa ra: YF-16 (General Dynamics) và YF-17 (Northrop).
Cả hai đều được thiết kế theo những tiêu chí mới:
- Nhẹ, linh hoạt, tốc độ vòng quay cao.
- Buồng lái với tầm nhìn 360°.
- Ứng dụng công nghệ fly-by-wire (điều khiển điện tử thay cho cơ khí truyền thống).
Sau thử nghiệm, YF-16 giành chiến thắng và trở thành F-16 Fighting Falcon – một trong những chiến đấu cơ nổi tiếng nhất của Mỹ, với hơn 4.600 chiếc được sản xuất, phục vụ tại hơn 25 quốc gia.
4. Vai trò của Việt Nam trong sự ra đời F-16
Nếu không có những thất bại cay đắng trong không chiến với MiG tại Việt Nam, Mỹ có lẽ đã không thay đổi tư duy thiết kế.
F-16 chính là kết quả trực tiếp từ áp lực chiến lược mà Không quân Mỹ phải đối diện trong bầu trời Việt Nam.
Việt Nam không trực tiếp chế tạo F-16, nhưng lại gián tiếp góp phần vào sự hình thành của nó khi buộc Mỹ phải thừa nhận hạn chế của các chiến đấu cơ hạng nặng như F-4 và F-105. Chính hiệu quả của MiG trong chiến tranh Việt Nam đã mở đường cho sự ra đời của khái niệm “chiến đấu cơ hạng nhẹ” – và F-16 trở thành biểu tượng thành công của triết lý đó.
Folow page: Vietnam Economy
Xem thêm: Trung Quốc: “Quá lớn” để Mỹ trừng phạt như phần còn lại của thế giới?
Vietnamese 
English 