Vương Hỗ Ninh: bộ óc đứng sau 3 thế hệ lãnh đạo Trung Quốc

Thành tích hiếm có của Vương Hỗ Ninh là phục vụ liên tiếp 3 đời Tổng Bí thư: Giang Trạch Dân, Hồ Cẩm Đào, và Tập Cận Bình – một điều gần như không tưởng trong bối cảnh nội bộ đầy biến động, thanh trừng và đấu đá quyền lực không ngừng tại Trung Quốc.

Hiện tại, ông đang giữ vị trí Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị – vị trí quyền lực số 4 trong hệ thống lãnh đạo Trung Quốc, có tiếng nói rất lớn trong hoạch định tư tưởng và chiến lược đối nội – đối ngoại của quốc gia này.

TỪ GIẢNG ĐƯỜNG ĐẾN “CUNG ĐÌNH” – CON ĐƯỜNG HIẾM CÓ TRONG CHÍNH TRỊ TRUNG QUỐC

Không giống phần lớn các lãnh đạo Trung Quốc thường đi lên từ cấp địa phương, Vương Hỗ Ninh là một trí thức học thuật, đi thẳng từ giới nghiên cứu vào trung tâm quyền lực tối cao.

Ông sinh năm 1955 tại Thượng Hải và từng là giáo sư trẻ nhất tại Đại học Phúc Đán – một trong những cái nôi đào tạo nhiều tinh hoa chính trị – kinh tế của Trung Quốc.

Năm 1988, ông có chuyến đi Mỹ kéo dài 6 tháng, ghé thăm hơn 30 thành phố và 20 trường đại học lớn. Chuyến đi này đã cho ông cơ hội quan sát sâu sắc đời sống, chính trị, và xã hội Mỹ, từ đó hình thành góc nhìn phê phán mạnh mẽ với mô hình phương Tây.

Năm 1991, ông xuất bản cuốn “Nước Mỹ chống lại nước Mỹ”, một tác phẩm phơi bày những mâu thuẫn nội tại, sự chia rẽ tầng lớp, bất công xã hội và khủng hoảng giá trị sâu sắc trong xã hội Mỹ.

Bước ngoặt lớn đến vào năm 1995: ở tuổi 40, từ một giảng viên đại học, ông được bổ nhiệm làm Tổ trưởng Tổ Chính trị tại Phòng Nghiên cứu Chính sách Trung ương – một cơ quan then chốt chuyên nghiên cứu và hoạch định chiến lược cho các lãnh đạo cấp cao của Trung Quốc.

“KIẾN TRÚC SƯ TƯ TƯỞNG” CHO 3 THẾ HỆ LÃNH ĐẠO TRUNG QUỐC

Vương Hỗ Ninh không chỉ đơn thuần tồn tại qua 3 thời kỳ quyền lực khác nhau – ông còn liên tục thăng tiến và ngày càng có ảnh hưởng sâu sắc đến các chiến lược phát triển của đất nước.

Dưới thời Giang Trạch Dân (1993–2002):

• Là “cha đẻ” của học thuyết “Ba đại diện” – một học thuyết quan trọng mở đường cho doanh nhân tư nhân gia nhập Đảng Cộng sản.
• Học thuyết này cũng mở khóa tăng trưởng kinh tế tư nhân dưới sự giám sát chặt chẽ của nhà nước, góp phần giúp Trung Quốc “bùng nổ kinh tế” vào đầu thế kỷ 21.

Dưới thời Hồ Cẩm Đào (2002–2012):

• Đề xuất học thuyết “Quan điểm khoa học về phát triển” – nhấn mạnh sự phát triển toàn diện, cân bằng.
• Phát triển lý thuyết “Xã hội hài hòa” – một nỗ lực nhằm làm dịu căng thẳng giai cấp và bất công thu nhập trong xã hội Trung Quốc.

Dưới thời Tập Cận Bình (2012–nay):

• Là người đứng sau tư tưởng “Giấc mộng Trung Hoa” – một tầm nhìn khôi phục vị thế đại cường quốc của Trung Quốc trên trường quốc tế.
• Thiết kế chiến dịch chống tham nhũng quy mô lớn, một động thái quan trọng nhằm tập trung quyền lực vào tay ông Tập Cận Bình.
• Phác thảo chiến lược “Vành đai và Con đường” (BRI) – sáng kiến mở rộng ảnh hưởng kinh tế và địa chính trị toàn cầu của Trung Quốc.
• Ông cũng là chủ công trong việc xây dựng hệ tư tưởng mới: “Tư tưởng Tập Cận Bình về Chủ nghĩa Xã hội đặc sắc Trung Quốc thời đại mới.”

TINH HOA TƯ TƯỞNG VƯƠNG HỖ NINH VÀ CUỘC CHIẾN CHỐNG “CHỦ NGHĨA CÁ NHÂN”

Qua trải nghiệm tại Mỹ, Vương Hỗ Ninh đã đi đến kết luận rằng phương Tây đang bước vào một cuộc khủng hoảng giá trị không thể đảo ngược, với các biểu hiện cụ thể là:

• Chủ nghĩa cá nhân cực đoan dẫn đến mất gắn kết xã hội.
• Chủ nghĩa tiêu dùng biến mọi thứ thành hàng hóa.
• Gia đình truyền thống tan vỡ, gây thiếu ổn định xã hội.
• Thiếu một hệ giá trị thống nhất và quyền lực tối cao được chấp nhận.

Giải pháp cho Trung Quốc – theo ông – là một mô hình “lai ghép” độc đáo, kết hợp các yếu tố:

• Chủ nghĩa Mác: Cung cấp nền tảng chính trị – kinh tế.
• Khổng giáo: Duy trì đạo đức, tôn ti trật tự gia đình – xã hội.
• Pháp gia: Xây dựng nhà nước mạnh, tập quyền cao độ.
• Chủ nghĩa dân tộc: Củng cố bản sắc văn hóa, niềm tin dân tộc.

Quan điểm then chốt của ông là: “Văn hóa và tư tưởng (phần mềm) quyết định sức mạnh quốc gia không kém gì kinh tế và quân sự (phần cứng).”

Điều mỉa mai là, dù phản đối ảnh hưởng phương Tây, nhưng nhiều biểu hiện mà Vương Hỗ Ninh cảnh báo lại đã manh nha xuất hiện tại chính Trung Quốc, và chính quyền đang áp dụng các biện pháp kiểm soát chặt chẽ:

• Điều tra và kiềm chế quyền lực độc quyền của các tập đoàn công nghệ.
• Siết chặt ngành dạy thêm tư nhân nhằm giảm áp lực học tập và ngăn chặn “thị trường hóa giáo dục.”
• Giới hạn trẻ em chơi game chỉ 3 giờ/tuần để chống nghiện công nghệ.
• Kiểm soát chặt nội dung văn hóa, LGBT, và giải trí trực tuyến.
• Quản lý thị trường nhà đất nhằm ngăn chặn bong bóng bất động sản.
• Thắt chặt việc phá thai để giải quyết khủng hoảng sinh sản.

TƯƠNG LAI CỦA MÔ HÌNH VƯƠNG HỖ NINH VÀ DI SẢN KHÔNG THỂ XÓA NHÒA

Trung Quốc đang bước vào một cuộc thử nghiệm lớn chưa từng có: giải quyết các vấn đề xã hội kiểu phương Tây nhưng bằng phương pháp hoàn toàn khác biệt. Tuy nhiên, những thách thức lớn vẫn còn phía trước:

• Làm sao để vừa giữ được tăng trưởng thị trường, vừa kiểm soát được quyền lực?
• Đối mặt với khủng hoảng dân số nghiêm trọng và dân số già hóa nhanh chóng.
• Dòng chảy thông tin toàn cầu khiến việc kiểm duyệt ngày càng khó khăn.
• Người dân ngày càng chuộng tiện nghi và cá nhân hóa, khó quay về “đạo đức tập thể”.

Tại Đại hội XX Đảng Cộng sản Trung Quốc (2022), Vương Hỗ Ninh là 1 trong 2 ủy viên duy nhất được Tập Cận Bình tái bổ nhiệm vào Ban Thường vụ Bộ Chính trị – điều này thể hiện niềm tin tuyệt đối từ lãnh đạo tối cao.

Gần đây, ông còn được giao nhiệm vụ thiết kế chính sách đối với Đài Loan – cho thấy đây là một trong những “đòn chiến lược” sống còn của Trung Quốc, và vai trò của ông Vương Hỗ Ninh là then chốt.

Học giả N.S. Lyons từng nhận định: “Vương Hỗ Ninh có thể là trí thức công chúng còn sống có ảnh hưởng nhất thế giới hiện nay.” Dù đồng tình hay phản đối, không thể phủ nhận: Vương Hỗ Ninh là bộ não chiến lược – người đặt nền móng cho tư duy Trung Quốc trong thế kỷ 21.

Cuộc đối đầu giữa mô hình tự do phương Tây và mô hình “Vương Hỗ Ninh” có thể định hình toàn bộ tương lai quản trị toàn cầu trong những thập kỷ tới!

Xem thêm: NẾU TẬP LÀ CEO, THÌ LÝ CƯỜNG CHÍNH LÀ COO ĐANG LÁI CỖ MÁY TRUNG QUỐC?